Leczenie farmakologiczne

Jak leczy się depresję poporodową?

Istnieje kilka sposobów walki z depresją poporodową. Najważniejsze jest, aby zapewnić osobie cierpiącej odpowiednie wsparcie. Dobrze jest, jeżeli matka / ojciec mogą liczyć na profesjonalną pomoc w postaci psychoterapii (czytaj więcej tutaj: Psychoterapia w depresji poporodowej). W niektórych przypadkach stosuje się leki przeciwdepresyjne, ale nie zawsze jest to konieczne. Ważne też, aby osoba dotknięta depresją poporodową, podejmowała własne działania, które mogą pomóc jej w pokonaniu choroby (czytaj więcej w: Samopomoc przy depresji poporodowej).

Kiedy leczenie farmakologiczne jest potrzebne?

Depresja wiąże się z nierównowagą chemiczną w mózgu, dlatego leki mogą pomóc w jej pokonaniu. Nie zawsze jednak leczenie farmakologiczne jest niezbędne. Wiele zależy od tego, jakie występują u nas objawy oraz w jakim nasileniu. W przypadku łagodnej depresji poporodowej może okazać się, że zapewnienie wsparcia, wystarcza do tego, by osoba poczuła się lepiej. Jeśli jednak objawy depresji poporodowej są uciążliwe, a zdaniem lekarza dobrze odpowiedzą na leki, to ich zastosowanie znacząco przyspieszy proces zdrowienia. Czasami również warto włączyć leczenie, aby zapobiegać rozwojowi choroby, tzn. aby nie doświadczyć epizodu ciężkiej depresji, po którym dochodzenie do zdrowia jest dłuższe.

Ocena głębokości depresji poporodowej oraz rekomendacje do tego, czy leki w Twoim przypadku są wskazane, należy do lekarza. Najlepiej, aby Twój stan zdrowia ocenił psychiatra, ponieważ to on zna się na leczeniu tego zaburzenia (choć niektóre leki może przepisać również lekarz rodzinny).

Pamiętaj, że nawet jeśli lekarz zaleci Ci przyjmowanie leków, to decyzja o tym, czy je stosować, należy do Ciebie (nikt nie może zmusić Cię do brania leków bez Twojej woli). Jeśli więc nie jesteś przekonana do leczenia farmakologicznego, warto mimo wszystko skonsultować się z lekarzem, który może pomóc Ci w ocenie sytuacji i dokonaniu decyzji.

Ważne

Im szybciej otrzymasz profesjonalną pomoc, tym szybciej Ty i Twoja rodzina poczujecie się lepiej! Nie zwlekaj więc z konsultacją u lekarza, ponieważ istnieje ryzyko, że bez odpowiedniego wsparcia objawy depresji poporodowej się pogorszą.

Czego spodziewać się na wizycie u psychiatry?

Aby psychiatra mógł ocenić, jakie leczenie w Twoim przypadku będzie najskuteczniejsze, musi przeprowadzić z Tobą dokładny wywiad. Będzie on pytał o to, jak czujesz się po narodzinach dziecka, jakich doświadczasz objawów i jak one wpływają na Twoje funkcjonowanie oraz Twoją relację z dzieckiem. Może on również poprosić Cię o wykonanie testu na depresję poporodową -Edynburska Skala Depresji Poporodowej.

Ponieważ w ciele kobiety po urodzeniu dziecka zachodzi wiele fizjologicznych zmian, ważne jest, aby przed włączeniem leczenia wykonać badania laboratoryjne (poziom żelaza i witaminy D, stężenie niektórych hormonów). Badania te zazwyczaj zleca lekarz podczas pierwszej konsultacji.

Jeżeli zdaniem lekarza w Twoim przypadku leczenie farmakologiczne jest wskazane, to powinien on przedyskutować z Tobą dostępne metody - powinien wyjaśnić Ci, jak działa dany lek, jakie są jego ewentualne skutki uboczne, czego unikać podczas jego brania. Zadaniem lekarza jest również ogólne poinformowanie Cię, czym jest depresja poporodowa, jakie są jej objawy, gdzie w Twojej okolicy możesz otrzymać wsparcie psychologiczne. Nie bój się więc podczas wizyty zadawać ważnych dla Ciebie pytań - im więcej wiesz, tym jesteś lepiej przygotowana na walkę z chorobą!

Rodzaje leków stosowane w depresji

Istnieje kilka rodzajów leków stosowanych w przypadku depresji. Każda osoba inaczej reaguje na dany lek, dlatego należy pamiętać, że coś, co może działać u jednej osoby z podobnymi symptomami, nie musi okazać się skuteczne w naszym przypadku. To samo tyczy się dawkowania — jeśli ktoś przyjmuje mniejszą dawkę niż my, nie oznacza to koniecznie tego, że nasza depresja jest cięższa. Każdy z nas metabolizuje bowiem leki inaczej.

Pełną skuteczność leku można niestety zazwyczaj ocenić dopiero po ok. 2-6 tygodniach, kiedy organizm nasyci się wystarczająco daną substancją. Zdarza się jednak, że osoby czują się lepiej już po pierwszej tabletce. Najczęściej obserwuje się dobrą odpowiedź na pierwszy zastosowany lek, w innych przypadkach znalezienie właściwego leczenia może potrwać dłużej i odbywa się metodą prób i błędów. Warto więc uzbroić się w cierpliwość.

  1. Antydepresanty
    • SSRIs - jest to najnowsza generacja leków antydepresyjnych. Są one najczęściej stosowane, ponieważ u większości osób następuje po nich oczekiwana poprawa, a skutki uboczne są niewielkie i rzadkie. Nie są uzależniające.
    • SNRIs - ich działanie jest zbliżone do działania SSRIs.
    • Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne - najczęściej są przepisywane u osób, u których leki SSRI nie zadziałały. Część psychiatrów preferuje przepisywanie tych leków kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią, ponieważ leki te są na rynku dłużej i ich działanie oraz skutki uboczne są lepiej zbadane. Tak jak pozostałe rodzaje antydepresantów, nie są one uzależniające.

  2. Leki uspokajające - jeśli już leki te są stosowane, to zazwyczaj tylko tymczasowo, zanim leki antydepresyjne zaczną działać. Przeciwdziałają one lękowi, napadom paniki, bezsenności. Rzadko kiedy obserwuje się po nich skutki uboczne. Przy dłuższym stosowaniu istnieje jednak ryzyko uzależnienia i do osiągnięcia tego samego działania możemy potrzebować większej dawki.

  3. Leki nasenne - większość z tych leków to równocześnie leki uspokajające, tzn. że przy ich dłuższym stosowaniu istnieje ryzyko uzależnienia. Używa się ich więc zazwyczaj tylko na początku, zanim antydepresanty (które dobrze przeciwdziałają bezsenności) zaczną działać. Ich stosowanie jest pomocne, ponieważ depresja często powoduje bezsenność, a sen jest bardzo istotny w procesie zdrowienia.

  4. Stabilizatory nastroju - mogą być stosowane, aby wzmocnić działanie antydepresantów, a także w przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej. Często stosowane są również w bezsenności (brane są wtedy wieczorem), ponieważ mają działanie uspokajające.

  5. Leki przeciwpsychotyczne - głównie są używane w leczeniu psychozy poporodowej, jednak zdarza się (bardzo rzadko), że stosowane są również w przypadku ciężkiej bezsenności, która nie odpowiada na inne leki

Skutki uboczne leków

Błędnym mniemaniem jest, że leki antydepresyjne sprawią, że będziemy otępiali / powolni / nie będziemy czuli emocji. Pamiętaj, że leki nie zmienią Twojej osobowości — one pomogą Ci poczuć się znowu sobą!

Oczywiście leki stosowane w leczeniu depresji poporodowej mogą powodować skutki uboczne. Jest to fakt. Jest to też prawdą dla wszystkich leków (czytaliście kiedyś ulotkę zwykłego Paracetamolu?). Trzeba jednak dodać, że dzisiejsze leki są dużo lepsze od tych stosowanych jeszcze kilkanaście lat temu. Szczególnie antydepresanty z grupy SSRI mają niewiele skutków ubocznych.

Lista skutków ubocznych jest dla każdego leku inna. Jeśli odczuwasz lęk związany z tym, czego możesz doświadczyć, to stanowczo odradza się czytanie ulotek oraz postów w internecie. Pamiętajcie, że firmy farmaceutyczne muszą wypisać wszystkie możliwe zagrożenia, nawet jeśli ich prawdopodobieństwo jest bardzo niewielkie. Część osób zaczyna czuć rzekome skutki uboczne po samym przeczytaniu ulotki.

Najczęściej obserwowanymi niedogodnościami związanymi z lekami są problemy z libido. Część leków może również zwiększać łaknienie i spowalniać metabolizm, co może powodować przybieranie na wadze.

Jak długo należy brać leki?

Każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie. Dużo zależy od stosowanego leku oraz historii choroby (ciężkości zaburzenia; tego, czy już wcześniej chorowaliśmy na depresję; tego, jakie są u nas przyczyny depresji poporodowej itp.). Zazwyczaj leki antydepresyjne stosuje się od pół roku do roku / dwóch lat.

Gdy poczujemy się lepiej, nie należy przerywać samemu przyjmowania leków. Czujemy się lepiej dzięki tym lekom, a gdy przerwiemy nagle ich przyjmowanie, to istnieje wysokie ryzyko nawrotu choroby, najczęściej w cięższej postaci. Dlatego każdą zmianę w przyjmowaniu i dawkowaniu leków należy skonsultować ze specjalistą.

Leki podczas karmienia piersią oraz w ciąży

Powszechnym mitem jest, że w ciąży i podczas karmienia piersią bezwzględnie nie należy stosować leków przeciwdepresyjnych. Faktem jest jednak, że leki przechodzą do mleka matki oraz przez łożysko (choć różne leki przechodzą w różnym stopniu). Istnieje więc ryzyko, że mogą one wywołać niepożądane działania u dziecka. Przyjmuje się, że leki antydepresyjne są relatywnie bezpieczne. Oczywiście nikt nie może dać nam 100% pewności. Największą niepewnością jest bowiem brak długofalowych badań nad dziećmi (tzn. czy leki wpływają na zdrowie dziecka po upływie wielu lat, gdy stosowała go matka).

Trzeba uważnie rozważyć ryzyko (choć mało prawdopodobne) wpływu leków na dziecko oraz ryzyko rozwoju ciężkiej depresji u matki, jeśli leczenia nie przyjmie. W przypadku kobiet ciężarnych musimy pamiętać, że zdrowie matki jest gwarantem zdrowia nienarodzonego dziecka, a ryzyko powikłań z nieleczonej depresji często przewyższa prawdopodobieństwo uszkodzenia płodu. Przy karmieniu piersią warto z kolei rozważyć, czy nagłe odstawienie nie wywoła u matki pogłębienia problemu (szczególnie, gdy przykłada dużą rolę do naturalnego karmienia) oraz jak odstawienie przebiegnie u dziecka (są niemowlęta, które odrzucają butelkę).

Matce często towarzyszy poczucie winy, że poprzez branie leków w czasie ciąży lub podczas karmienia, szkodzi swojemu dziecku. Musi ona jednak wziąć pod uwagę, czy niebiorąc leków, nie szkodzi swojemu dziecku bardziej. Dla wielu kobiet jest to ogromny dylemat, jednak z pomocą lekarza może ona podjąć właściwą dla siebie decyzję.

Więcej informacji znajdziesz: