Objawy depresji poporodowej

Depresja poporodowa ma wiele twarzy — to nie tylko smutek i brak energii.

Stan obniżonego nastroju po porodzie (smutku, pustki, rozdrażnienia, wyczerpania) nazywamy “baby blues”. Doświadcza go większość kobiet i przyjmuje się, że głównym powodem jego występowania są nagłe zmiany hormonalne jakie zachodzą w ciele kobiety. Obniżony nastrój powinien jednak minąć po 2 tygodniach (czytaj więcej o Baby blues). Co jednak, gdy smutek poporodowy utrzymuje się dłużej? Co jeśli objawy pojawiają się dopiero kilka tygodni / miesięcy po porodzie? Co jeśli towarzyszą nam one już w czasie ciąży, a po porodzie nie ustępują lub wręcz się nasilają?

Pamiętajmy, że depresja poporodowa dotyka ok. 15% kobiet. Oznacza to, że z tą chorobą mierzy się rocznie ok. 40 - 50 tysięcy kobiet w Polsce. Warto więc, aby każdy z nas wiedział, jakie są najczęstsze objawy depresji.

Objawy depresji poporodowej:

• Chwiejność emocjonalna - łatwo zmienia nam się nastrój, np. śmiejemy się, by za chwilę się rozpłakać
• Smutek, uczucie pustki - myślimy pesymistycznie, wydaje nam się, że nigdy nie będziemy już szczęśliwe, często płaczemy, jesteśmy niezdolne do odczuwania radości
• Rozdrażnienie - łatwo wybuchamy złością w sytuacji, gdy coś idzie nie po naszej myśli; możemy być agresywne, niecierpliwe
• Utrata zainteresowań - czynności, które wcześniej sprawiały nam radość, przestają nas cieszyć, np. ulubiony serial przestaje nas interesować, nie cieszymy się ze spaceru na łonie natury
• Poczucie winy - czujemy, że jesteśmy złymi matkami, że krzywdzimy swoje dziecko, że nasze koleżanki czy siostry radzą sobie lepiej w opiece nad dziećmi niż my
• Brak energii lub pobudzenie - czujemy się ciągle zmęczone, obolałe, trudno nam podnieść się z kanapy lub czujemy ciągłą potrzebę zmiany miejsca, mówienia
• Zaburzenia koncentracji - ciężko skupić się nam na najprostszych czynnościach, np. ciężko jest nam czytać książkę
• Myśli samobójcze, czyny samobójcze
• Wycofanie społeczne - odczuwamy niechęć do spotykania się z innymi
• Trudność w opiekowaniu się dzieckiem - ciężko jest nam reagować na potrzeby dziecka, możemy również momentami czuć pustkę lub niechęć do malucha, co z kolei wprawia nas w poczucie winy i wstydu
• Trudność w sprostaniu codziennym obowiązkom - to co dotychczas nie sprawiało nam problemu (np. zrobienie zakupów, wyjście do lekarza), nagle zaczyna nas przerastać. Objawia się to również w trudnościach z podejmowaniem decyzji (np. co ugotować na obiad, jak ubrać dziecko)
• Zaniedbywanie swojego wyglądu, higieny
• Zaburzenia snu - możemy odczuwać zwiększoną potrzebę snu lub doświadczać bezsenności, np. trudno nam zasnąć lub budzimy się przedwcześnie, nawet gdy nasze dziecko śpi
• Zmniejszony apetyt (rzadziej zwiększony)
• Zmniejszona ochota na seks - dotyk osoby najbliższej nie sprawia nam radości, mamy wyraźnie mniejszą ochotę na zbliżenie lub podczas seksu nie odczuwamy dotychczasowej przyjemności
• Lęk - boimy się, że „zwariowałyśmy” i że nie będziemy w stanie zaopiekować się dzieckiem. Często pojawia się również lęk o malucha, o to że może być chory lub może umrzeć. Nierzadko możemy odczuwać lęk, niebędąc nawet w stanie określić czego tak naprawdę się boimy. Warto pamiętać, że większość stanów depresyjnych występuje z lękiem.
• Ataki paniki - są to napady wzmożonego lęku, któremu towarzyszą objawy fizyczne, takie jak duszności, ból w klatce piersiowej, zawroty głowy, kołatanie serca, biegunki, drżenie ciała, pocenie się lub omdlenia.
• Obsesyjne myśli - to powtarzające się, dręczące i destrukcyjne myśli lub nagłe impulsy, np. boimy się, że możemy świadomie lub przez przypadek skrzywdzić dziecko („scary thoughts”). Zdrowe kobiety również mają takie spontaniczne myśli, jednak w przypadku depresji ich częstotliwość i intensywność jest większa. W przeciwieństwie do urojeń związanych z psychozą (wtedy matka nie postrzega tych myśli jako zagrażających), obsesje nie są wprowadzane w życie. Mogą one prowadzić do rozwijania rytuałów (kompulsji) odstraszających obsesyjne myśli.
• Kompulsje - to powtarzalne rytuały np. gdy wielokrotnie sprawdzamy, czy dziecko oddycha podczas snu, często myjemy ręce w obawie przed zarazkami, kilkakrotnie sprawdzamy, czy zamknęłyśmy drzwi.
• Objawy psychosomatyczne - częściej skarżymy się na dolegliwości bólowe, np. bóle głowy, pleców, brzucha, mięśni, nudności, zaparcia, biegunki itp.

Jak rozpoznać depresję poporodową?

Nie zawsze jest to proste. Czasami symptomy depresji rzeczywiście są na tyle nasilone, że łatwo je dostrzega zarówno cierpiąca mama, jak i jej otoczenie. Częściej jednak jej objawy rozwijają się powoli, stopniowo, a ich nasilenie nie musi być duże. To sprawia, że wiele kobiet bagatelizuje pierwsze pojawiające się symptomy.

Dodatkowo osoby najbliższe mogą nie zauważać co dzieje się z młodą mamą, zwłaszcza, gdy ta na zewnątrz dobrze funkcjonuje - zajmuje się dzieckiem, domem, obowiązkami. Mitem jest, że każda mama cierpiąca na depresję poporodową izoluje się od dziecka, nie chce się nim zajmować. Jeśli nie zainteresujemy się, co dzieje się w środku kobiety - w jej myślach, uczuciach, poczuciu własnej wartości - możemy nie dostrzec jej problemu.

Kobiety po porodzie zresztą często nie mówią otwarcie o swoim cierpieniu. Dlaczego? Czasami z powodu lęku, wstydu, strachu przed oceną, tym, że ktoś nazwie je “złą matką”. Również dlatego, że kobiety (oraz całe otoczenie) koncentrują się po porodzie na dziecku, nie na sobie (powszechne jest przecież przekonanie, że “teraz dziecko jest najważniejsze”).

Depresja poporodowa - jak ją zdiagnozować?

W odpowiedzi na pytanie, czy cierpisz na depresję poporodową może pomóc Ci wykonanie krótkiego testu (Test na depresję poporodową). Edynburska Skala Depresji Poporodowej to proste i darmowe narzędzie, składające się jedynie z 10 krótkich pytań.

Jeśli Twoje wyniki wskazują, że możesz mierzyć się z depresją poporodową, nie bój się umówić na konsultację z lekarzem psychiatrą. To on wie, jak leczyć depresję (warto wiedzieć, że leki przeciwdepresyjne nie zawsze są konieczne!), zna również najczęstsze przyczyny depresji poporodowej i wie, jak na nie oddziaływać. Może on też zlecić dodatkowe badania laboratoryjne, które pozwolą wykluczyć ewentualne niedobory witamin / żelaza lub zmiany harmonalne, które mogą dawać podobne objawy, jak depresja poporodowa. (czytaj więcej w Przyczyny depresji poporodowej).

• Wykonaj test

Portal utrzymywany przez wolontariuszy. Możesz się z nami skontaktować pod poniższym adresem: