Psychoza poporodowa
Psychoza poporodowa występuje znacznie rzadziej niż depresja poporodowa. Szacuje się, że dotyka ona jedną do trzech na 1000 matek. Początek psychozy występuje zazwyczaj w pierwszych 1-4 tygodniach po porodzie.
Objawy psychozy poporodowej
- Halucynacje - widzi się, słyszy bądź czuje rzeczy/osoby, które nie istnieją w rzeczywistości; żyje się w świecie fantazji, mogą wystąpić fantazje o zabiciu siebie, innych lub dziecka
- Urojenia - to nieprawdziwe myśli, przekonania, podtrzymywane mimo dowodów na ich nieprawdziwość, np. matka może być przekonana o nadnaturalnej sile, może uważać że zagraża jej dziecku niebezpieczeństwo lub że w jej dziecko wstąpił demon
- Zmiana charakteru - matka znacząco zmienia swoją osobowość, zachowuje się inaczej niż zwykle, czuje się wyobcowana (depersonalizacja) lub postrzega środowisko jako bardzo zmienione (derealizacja)
- Utrata zahamowań - osoba nie przestrzega reguł społecznych, np. obraża innych, zachowuje się prowokacyjnie
- Obniżony nastrój lub nastrój maniakalny - w przypadku obniżonego nastroju matka ma objawy depresyjne, tzn. często płacze, wycofuje się, nie ma energii, natomiast w przypadku nastroju maniakalnego matka dużo i szybko mówi, jest pobudzona, robi dużo rzeczy na raz, jest przesadnie szczęśliwa i żywiołowa
- Dezorientacja - osoba może nie wiedzieć, gdzie się znajduje i co robi w danym miejscu; może też nie wiedzieć, kim jest
- Pobudzenie - mamę “rozpiera energia”, nie może usiedzieć w miejscu, jest niespokojna
- Bezsenność
Leczenie
Gdy zauważysz u siebie lub osoby bliskiej powyższe objawy natychmiast zadzwoń na pogotowie, które poinformuje Cię o dalszych krokach:
Jeśli nie zostanie natychmiastowo podjęte leczenie, może nastąpić pogorszenie się stanu matki, która może stanowić zagrożenie dla siebie i dziecka. Zazwyczaj matka nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest chora. W tym wypadku działanie partnera, rodziny lub przyjaciół jest niezwykle istotne. W momencie zauważenia zmiany w zachowaniu matki nie należy zwlekać, lecz jak najszybciej skontaktować się ze szpitalem.
Przyczyny psychozy poporodowej
Nie wiadomo, co powoduje psychozę poporodową, ale ryzyko jest większe, jeśli:
- Matka cierpiała na psychozę poporodową po poprzedniej ciąży
- Matka cierpiała wcześniej na chorobę afektywną dwubiegunową lub schizofrenię
- Istnieje w rodzinie historia chorób psychicznych, zwłaszcza psychozy poporodowej
Jeśli wiesz, że jesteś w grupie wysokiego ryzyka rozwoju psychozy poporodowej, podczas ciąży powinnaś skorzystać ze specjalistycznej opieki i zgłosić się do psychiatry. To jedyny sposób, aby przeciwdziałać rozwojowi choroby.
Rokowanie
Gdy kobieta otrzyma odpowiednią i szybką pomoc, tzn. otrzyma leczenie farmakologiczne i wsparcie terapeutyczne, to zazwyczaj jej stan polepsza się po 2 do 12 tygodni. Całkowity proces rekonwalescencji trwa od 6 miesięcy do roku lub więcej. Większość matek po otrzymaniu leczenia wraca do pełni zdrowia.
Jak wspierać matkę z psychozą poporodową?
- Bądź cierpliwy i wyrozumiały
- Mów tak często jak to konieczne, że kobieta nie jest winna tego, że jest chora
- Zapewniaj kobietę, że ją kochasz i że zawsze może ona na Ciebie liczyć
- Słuchaj i miej dla niej czas
- Zachowuj spokój podczas jej wybuchów złości czy płaczu
- Ogranicz wizyty gości
- Przejmij obowiązek kontaktowania się z waszymi bliskimi i przyjaciółmi
- Otwarcie pytaj jakiej pomocy potrzebuje kobieta
- W miarę możliwości pomagaj w porządkach domowych, zakupach, gotowaniu
- Pomagaj w opiece nad dzieckiem, szczególnie podczas nocnych karmień, gdyż sen jest niezwykle istotny w procesie zdrowienia
Wsparcie dla bliskich i partnera
Fakt zachorowania osoby bliskiej na psychozę poporodową jest ogromnie stresującym wydarzeniem dla najbliższych osób. Pamiętaj, żeby zadbać też o siebie. Staraj się znajdywać czas na własny odpoczynek, rozmawiaj z zaufanymi osobami o tym, co Cię spotyka, a kiedy widzisz potrzebę, nie bój się poprosić o pomoc i udaj się do specjalisty.
Więcej informacji znajdziesz:
- https://www.nhs.uk/conditions/post-partum-psychosis/
- https://womensmentalhealth.org/?s=postpartum+psychosis
- https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/problems-disorders/postpartum-psychosis
- https://www.mind.org.uk/information-support/types-of-mental-health-problems/postnatal-depression-and-perinatal-mental-health/postpartum-psychosis/
- https://www.postpartum.net/postpartum-psychosis-i-didnt-know-motherhood-could-have-a-dark-side-until-i-saw-demons-threatening-to-kill-my-baby/
- Perry, A., Gordon-Smith, K., Jones, L. i Jones, I. (2021). Phenomenology, Epidemiology and Aetiology of Postpartum Psychosis: A Review. Brain Sciences, 11(1), 47.
- VanderKruik, R., Barreix, M., Chou, D., Allen, T., Say, L. i Cohen, L. S. (2017). The global prevalence of postpartum psychosis: a systematic review. BMC psychiatry, 17(1), 272.